Nationaliseer de tabaksmaffia

– Blog – Ieder weldenkend mens zal het er inmiddels mee eens zijn dat roken erg ongezond en tamelijk nutteloos is. Maar hoe komen we van de sigaret af? Dat is natuurlijk ook een interessante vraag omdat het raakt aan de smalle marges van de politiek en het openbaar bestuur. Kan de overheid het gedrag van burgers echt veranderen en zo ja, hoe ver mag ze daarin dan gaan?

Roken simpelweg verbieden is geen optie. Dat zal ongetwijfeld leiden tot een groot crimineel netwerk à lade drugkartels. Een principiële vraag is hoever de overheid de vrijheid van burgers mag beperken.

Economen zullen zeggen dat de beste strategie om tabak de wereld uit te krijgen is door de markt kapot te maken. Als met sigaretten produceren geen droog brood meer te verdienen valt, heft de tabaksindustrie zichzelf wel op. Op termijn moet daarom de tabaksindustrie genationaliseerd worden, met het oogmerk die langzaam maar zeker te laten uitsterven. Maar dat biedt alleen perspectief als dat minstens op Europees niveau gebeurt.

In de tussentijd moet het economisch onaantrekkelijk worden sigaretten te produceren. Nu betaalt de roker al forse accijnzen. Een pakje met 35 sigaretten kost € 10,50, weet ik als verstokte roker. Het gemene van een verdere prijsverhoging is dat dit vooral de rokers met een laag inkomen treft. En juist arme mensen roker vaker dan rijken. Verkijk je niet op wat dit kost. Meer dan tweehonderd euro per maand is geen uitzondering. Stel dat je alleen bijstand of AOW hebt, dan is dat een forse rib uit het lijf. Dus belast de industrie zelf. Vijfentwintig procent belasting op de omzet en vijftig procent op de winst. Wie wil er dan nog tobacco-aandelen kopen?

Rokers moeten ook op kosten van de tabaksindustrie een afkicktraining kunnen volgen. Wellicht kunnen gemeentes mensen met een uitkering actief een stop-met-roken-cursus aanbieden en de rekening daarvoor doorsturen naar de industrie.

Natuurlijk moet roken ook verder ontmoedigd worden. ‘Roken is voor verliezers’ of iets dergelijks. Maak de openbare ruimtes zo veel mogelijk rookvrij, zeker bij scholen en universiteiten. In ieder geval hoort de verkoop van sigaretten beperkt te worden tot sigarettenwinkels, die staatswinkels worden, en dus te verdwijnen uit de supermarkten. Misschien helpt het ook als je dan verplicht bent een legitimatie te laten zien die in de computer wordt geregistreerd. En de leeftijd voor de verkoop van sigaretten moet omhoog naar 21 jaar.

Psychologen stellen dat je goed gedrag beter kunt belonen dan slecht gedrag bestraffen. Geef jongeren die op hun 21ste nog niet gerookt hebben daarom een premie, bijvoorbeeld eenmalig duizend euro korting op de zorgverzekering. Bedenk daarbij dat voorkomen beter is dan genezen. Zet er vooral op in dat jonge mensen niet gaan roken, want er weer van af komen is niet makkelijk, weet ik uit ervaring. Ik geef het toe: ik ben een paffende loser!

Dirk de Hoog